De onderzoeksresultaten zien er niet goed uit
Steeds minder Nederlandse jongeren lezen voor hun plezier en de laaggeletterdheid in ons land neemt toe. Dat baart taalexperts grote zorgen. De overheid en de boekenbranche zoeken daarom fanatiek naar manieren om de Nederlandse jeugd aan het lezen te krijgen.
Leesprestaties dalen
Vier jaar geleden vond er een groot internationaal onderzoek naar geletterdheid plaats, waar 77 landen aan meededen. Daaruit bleek dat bijna een kwart van de Nederlandse tieners niet goed genoeg kon lezen. Zij begrijpen teksten vaak niet volledig. In 2012 lag dat aantal nog een stuk lager: toen ging het om een vijfde van de tieners. De leesprestaties van Nederlandse jongeren blijkt ook nog eens harder te dalen dan die van jongeren in andere landen.
Onder het gewenste niveau
Er worden aan het einde van dit jaar twee nieuwe rapporten met actuele cijfers over geletterdheid bij Nederlandse jongeren verwacht. Toch blijkt nu al dat de cijfers blijven dalen. De onderwijsinspectie publiceerde in juni namelijk al de eerste resultaten van een nieuw onderzoek en de conclusie was niet positief. “De leesprestaties van leerlingen aan het einde van de basisschoolperiode zijn deels nog onder het gewenste niveau. Ook blijkt dat de leesvaardigheid van leerlingen licht is gedaald ten opzichte van tien jaar geleden”, viel er te lezen.
Gevolgen als je volwassen bent
“De gevolgen van weinig of niet lezen moeten absoluut niet worden onderschat”, aldus Jan-Willem Heijkoop (stichting Lezen en Schrijven). “Wie niet goed kan lezen, komt op zo veel fronten niet goed mee in deze samenleving. Je kunt minder goed omgaan met een computer of smartphone, maar het is bijvoorbeeld ook veel moeilijker om vacatures te lezen of een sollicitatiebrief te schrijven. En denk aan het lezen van post van bijvoorbeeld de huisarts of de Belastingdienst, of bijsluiters bij medicijnen. Het kan verregaande gevolgen hebben als je dat soort zaken niet begrijpt doordat je niet goed kan lezen.” Heijkoop vindt het lastig om er één specifieke oorzaak voor aan te wijzen. “De vergrijzing speelt bijvoorbeeld een rol: als we ouder worden, nemen onze taalvaardigheden af. Maar het is ook een groot probleem dat de taalachterstand van leerlingen als ze van school komen niet wordt ingehaald. Mensen schamen zich ervoor dat ze niet goed kunnen lezen en vragen liever niet om hulp.”
Er met elkaar over praten
Het is volgens Heijkoop belangrijk om bij de aanpak van het probleem verder te kijken dan alleen het onderwijs. “Het is goed om het probleem onder jongeren aan te pakken, maar het is nog lastiger om de laaggeletterde volwassenen te bereiken. Er rust een taboe op. Dat kun je alleen maar doorbreken als de samenleving in de hele breedte signalen herkent en durft te benoemen.” Hij raadt dan ook aan om het gesprek aan te gaan met anderen. “Veel laaggeletterden denken dat zij de enige zijn met dit probleem, wat dus niet het geval is. En er zijn heel veel manieren om op een laagdrempelige manier je taalkennis bij te spijkeren. De meeste gemeenten en bibliotheken hebben bijvoorbeeld contact met vrijwilligers die lessen begrijpend lezen geven.”
Lees ook: Einde coronapandemie is in zicht, aldus WHO-directeur
Bron: NU.nl | Beeld: Unsplash, Annie Spratt