We doen het allemaal weleens
Overdrijven doen we allemaal weleens. Soms bewust, omdat we iets mooier, leuker of spannender willen maken dan het eigenlijk is. Maar het gebeurt ook vaak dat we overdrijven omdat we ons bepaalde situaties echt anders herinneren dan ze er daadwerkelijk uitzagen. Ons brein doet dat om onderscheid te maken tussen soortgelijke herinneringen. Een handig geheugentrucje!
De werkelijkheid onbewust vervormen
Vaak herinneren we ons situaties anders dan de werkelijkheid. Die motvlinder die je als kind op je kamer had, was waarschijnlijk echt niet zo groot als je je herinnert. En die ongemakkelijke stilte tussen jou en je collega? Die duurde echt niet langer dan een paar seconden, zoals jij het voor je ziet. Deze onbewuste verandering van de werkelijkheid in je gedachten is het gevolg van meerdere factoren. Neurowetenschappers denken dat overdrijven soms dient als ’trucje’ om vergelijkbare herinneringen uit elkaar te houden.
Experiment met kleurverschillen
Amerikaanse onderzoekers van de Universiteit van Oregon en de New York-universiteit deden onderzoek naar het brein en alle factoren die invloed hebben op wat wij overdrijven noemen. Zij baseren zich op een experiment waarbij 29 proefpersonen gedurende twee dagen steeds verschillende beelden moesten onthouden. De deelnemers moesten onder andere combinaties van soortgelijke objecten opslaan in hun geheugen. Dat ging bijvoorbeeld om paraplu’s, die alleen licht van kleur verschilden. Opvallend was dat de proefpersonen op de tweede dag de combinaties beter onthielden dan op de eerste dag. Op zich logisch, want we leren door te oefenen. Maar de onderzoekers viel ook iets anders op. De deelnemers die de combinaties goed konden onthouden, gebruikten een vrij simpele, onbewuste strategie: zij overdreven de kleurverschillen. Dat deden ze in zo’n mate dat hun herinnering helemaal niet meer overeenkwam met de werkelijke kleuren.
Hersenscans
Om een beeld te krijgen van wat onze hersenen doen wanneer we bepaalde combinaties moeten onthouden, voerden de Amerikaanse onderzoekers hersenanalyses uit aan de hand van fMRI-scans. Deze brachten de verschillen in patronen van hersenactiviteit in kaart. Het resultaat? De verschillen waren een stuk groter wanneer de proefpersonen de kleurverschillen overdreven. Hierdoor werd het gemakkelijker om de combinaties goed te herinneren.
Nuttiger dan gedacht
Het overdrijven van bepaalde zaken kan onhandig zijn, omdat herinneringen dan vervormen en je dus een andere perceptie van de werkelijkheid krijgt. Maar dit onderzoek wijst uit dat het af en toe aandikken van een verhaal best wel eens heel nuttig kan zijn.
Lees ook: Hierom heb je behoefte aan gezelligheid als het koud is
Bron: gezondheid.be | Beeld: Unsplash, Christina